گفت‌وگو کنید
در گروه خود درباره اینکه چرا مقدار بارندگی در شهرهای کشورمان با هم فرق دارد، گفت‌وگو کنید.
[جدول شامل میانگین بارش (میلی‌متر) در شهرهای اصفهان ($ ext{112}$)، ایلام ($ ext{575}$)، کرج ($ ext{229}$)، تهران ($ ext{239}$)، مشهد ($ ext{238}$)، بیرجند ($ ext{154}$)، زنجان ($ ext{280}$)، شیراز ($ ext{337}$)، انزلی ($ ext{1675}$)، و کرمان ($ ext{133}$)]
پاسخ و توضیح گفت‌وگو کنید صفحه 49 علوم هفتم
سلام دوستان! تفاوت زیاد در میزان بارندگی شهرهای ایران (مثلاً انزلی $\text{1675 mm}$ در مقابل اصفهان $\text{112 mm}$) به دلیل عوامل مختلف جغرافیایی و اقلیمی است. این تفاوت‌ها الگوهای آب‌وهوایی کشور ما را شکل می‌دهند. 🌧️
### دلایل اصلی تفاوت بارندگی
1. **دوری یا نزدیکی به دریاها و اقیانوس‌ها (منبع رطوبت):**
* **انزلی (کنار دریای خزر):** آب‌های بزرگ (دریاها) منبع اصلی **رطوبت** هستند. هوایی که از روی دریای خزر می‌گذرد، مملو از بخار آب شده و در برخورد با مناطق ساحلی و کوهستانی، بارندگی شدید ایجاد می‌کند. به همین دلیل انزلی بالاترین بارش را دارد.
* **کرمان و بیرجند (خشکی مرکزی):** این شهرها از دریاهای آزاد (خزر، خلیج فارس و عمان) بسیار دور هستند و هوای مرطوب به سختی به آن‌ها می‌رسد؛ بنابراین، بارش کمی دارند.
2. **رشته‌کوه‌ها و جهت بادها (عوامل مکانیکی):**
* **کوه‌ها:** رشته‌کوه‌هایی مانند **البرز** و **زاگرس** نقش مهمی دارند. وقتی هوای مرطوب به کوه‌ها برخورد می‌کند، مجبور به صعود می‌شود. این صعود باعث **سرد شدن** هوا و متراکم شدن بخار آب (تشکیل ابر و بارش) می‌شود. به این حالت **بارش کوهستانی** می‌گویند.
* شهرهایی که در سمت بادگیر کوه‌ها (مثل ایلام و انزلی) قرار دارند، بارش بیشتری دریافت می‌کنند. برعکس، شهرهای پشت کوه‌ها (مثل تهران و کرج در مقایسه با انزلی) کمتر بارندگی دارند.
3. **عرض جغرافیایی و سامانه‌های جوی:**
* مناطق با عرض جغرافیایی بالاتر و شمالی (مانند شمال غرب و حاشیه خزر) بیشتر تحت تأثیر **سامانه‌های پربارش مدیترانه‌ای و قطبی** قرار می‌گیرند. در حالی که جنوب و مرکز کشور عمدتاً سامانه‌های کم‌بارش و پرفشار دارند.
**نتیجه:** در نهایت، میزان بارش هر شهر نتیجه ترکیب این عوامل است؛ **رطوبت کافی** به همراه یک **عامل مکانیکی** (مثل کوه) که باعث صعود و سرد شدن هوا و در نتیجه ریزش باران شود.
